Het 56 stemmen tellende Hinszorgel in de Bovenkerk van Kampen is bekend bij elke organist. De talloze orgelconcerten en zangavonden bij het historische instrument hebben de generaties door een diepe muzikale indruk achtergelaten. Dit orgel kunt u vanaf nu ook thuis bespelen, op Johannus LiVE.

Ook voor talrijke internationale musici is het instrument een bron van inspiratie geweest, tot op de dag van vandaag. Ze tonen zich zonder uitzondering onder de indruk van het verpletterende uiterlijk. Ook de klankrijkdom van het in 1743 gebouwde orgel, die een brede waaier aan muzikale stijlen faciliteert, spreekt tot de verbeelding. Barokke composities komen uiteraard goed tot hun recht, maar ook symfonische orgelmuziek en de beroemde ‘Hollandse Koraalkunst’ zijn verrassend goed te registreren. Als begeleider van massale samenzang heeft het orgel zijn dienst tevens meer dan bewezen.

De beroemdheid van het orgel zit ‘m niet alleen in uiterlijk en klank. De akoestiek van het in de zestiende eeuw voltooide bedehuis zorgt voor een prachtige inbedding van het geluid: maar liefst zeven seconden verwaaien de klanken door de gotische kruisbasiliek. 

Het gebouw zelf is al evenzeer beroemd om zijn schoonheid. Vanaf de overzijde van de IJssel verheft het zich als een machtige vesting boven de stad. Wie de skyline van Kampen ziet, kan niet om de Bovenkerk heen.

In muzikaal opzicht is dat dubbel en dwars het geval: de historische rijkdom van de Hanzestad is in elke pijp van het Hinszorgel terug te horen.

De Oude Kerk Amsterdam is het oudste, nog bestaande, gebouw in onze hoofdstad. De kerk, die haar oorsprong vond in de 13e eeuw, is onlosmakelijk verbonden met een aantal van de grootste componisten en organisten die ons land heeft voortgebracht.

Eén van hen is Jan Pieterszoon Sweelinck, die van 1577 tot en met 1621 organist van de Oude Kerk was. Orgeltalenten trokken vanuit alle windstreken naar Amsterdam, om onder de ongekend populaire Sweelinck te studeren. Bij onze oosterburen leverde hem dit de treffende bijnaam ‘Der Organistenmacher’ op. Na zijn sterven werd Sweelinck in de Oude Kerk begraven.

Een andere organist die furore maakte in de Oude Kerk is Feike Asma. Tussen 1939 en 1984 gaf hij zo’n tweehonderd concerten op het Vater-Müllerorgel, dat hij ‘het indrukwekkendste barokorgel ter wereld’ noemde. Deze vele concerten hebben er, samen met talloze radio-uitzendingen, plaatopnamen én de iconische korte film Toccata, aan bijgedragen dat de naam en speelstijl van Feike Asma steevast geassocieerd worden met de Oude Kerk en het Vater-Müllerorgel. En omgekeerd.

Het zijn echter niet enkel de illustere organisten die het VaterMüllerorgel zo majestueus laten klinken. Ook de prachtige, kathedrale ruimte van de Oude Kerk draagt een steentje bij. Het grote volume en vloeroppervlak, de balans tussen lengte en breedte, het houten gewelf en de evenwichtige combinatie van materialen als glas, hout, hardsteen, pleisterwerk en de halfzachte voegen: alles komt perfect samen in het hart van Amsterdam.

Het orgel van de Church of St Matthew and St James in Liverpool, kortweg Mossley Hill Church, wordt door velen beschouwd als een instrument van wereldklasse.

Ook in Engeland zelf geldt het orgel als het neusje van de muzikale zalm. Verantwoordelijk voor die roem zijn met name twee kwaliteiten. Eén: het orgel is uitermate geschikt voor liturgische en recitatieve doeleinden. Twee: het orgel biedt eindeloze inspiratie voor koor- en samenzang.

Aan de basis van die eigenschappen staat de Britse orgelfirma Henry Willis & Sons, die tijdens de industriële revolutie op een bijzondere manier naam en faam maakte. Het geval wilde namelijk dat in dat tijdperk Britse steden zich voorzagen van imposante stadhuizen uitgerust met dito instrumenten, bij voorkeur vervaardigd door ‘Father Willis’, zoals hij vanwege zijn vergaande kennis genoemd werd.

Industriëlen kon het allemaal niet gek genoeg: ze stonden vooraan in de rij om dan weer een luxueuze zaal te doneren of een compleet orgel te schenken. Op de dynamiek van die concurrentiestrijd kon de ster van ‘Father Willis’ rijzen. Van Liverpool tot all over the world.

Precies op het internationale kruispunt van studie, onderzoek en gezondheidszorg in Manchester staat de beroemde Holy Name Church.

Aan Oxford Road, waar ook de Universiteit van Manchester is gesitueerd, stromen dagelijks duizenden studenten uit de hele wereld samen. Maar dus niet alleen om te studeren: op weekdagen zijn ze ook geregeld te vinden bij de Weekday Masses. Deze vieringen beginnen om 13.05 uur, helemaal afgestemd op het rooster van de studenten. In de hectiek van het studentenleven onderwerpen ze zich voor heel even aan plechtige rituelen, eeuwenoude hymnes en prachtige muziek, waarbij ook het karakteristieke orgel van William Hill & Sons van zich laat horen.

Het in 1870 gebouwde en door de jaren heen voortdurend gerestaureerde instrument is altijd met veel lof bejegend geweest vanwege zijn geweldige toon en draagkracht. En niet het minst door studenten zelf. In de kakofonie van alledaagse geluiden vinden zij in deze kerk, onder de klanken van dit majestueuze orgel, hun wekelijkse oase.

Zodra de manualen van het Casavant-orgel in de Trinity Episcopal Church in Greeley (VS, Colorado) worden beroerd, komen plotseling drie culturen tot klinken.

Allereerst natuurlijk de Amerikaanse: de kerk, al in de jaren zeventig van de negentiende eeuw geïnstitutionaliseerd, herbergt decennia aan geloof, hoop en liefde; een traditie die op de klanken van het orgel onvermijdelijk meedeint. 

Vervolgens de Canadese: orgelbouwer Casavant Frères is gehuisvest in Quebec. Sinds 1879, zo rond de tijd dat de Trinity Episcopal Church zijn eerste godshuis in Greeley plantte, heeft het orgelbedrijf al meer dan 3.900 orgels afgeleverd. Toen ze in 1967 het orgel in Greeley bouwden, zaten er dan ook al heel wat vlieguren op. 

En nu het toch over de orgelbouwer gaat: de broers Joseph-Claver (1855-1933) en Samuel-Marie (1859-1929), grondleggers van het bedrijf, lieten zich voordat ze zich in Canada vestigden, uitvoerig inspireren door de West-Europese orgeltraditie. Saillant detail: het orgel dat zij in Greeley bouwden, kenmerkt zich door de American Eclectic-stijl. ‘Eclectisch’ betekent dat je het beste van tradities, methodes of overtuigingen combineert in een nieuwe stijl. In Greeley komt het allemaal samen. Maar: pas als het orgel speelt, gebeurt ‘het’ ook daadwerkelijk.

Aan Leipzig heeft de muzikale wereld veel schoonheid te danken. Johann Sebastian Bach, Felix Mendelssohn Bartholdy, Robert Schumann, Edvard Grieg, Georg Philip Telemann: al deze grote mannen woonden, studeerden en werkten in Leipzig.

In het hart van deze muzikale bakermat ontwierpen de architecten Heinrich Rust en Alfred Mu¨ller tussen 1901 en 1904 de Michaeliskirche. Toen de voltooiing van dit godshuis naderde, bracht de beroemde orgelbouwer Wilhelm Carl Friedrich Sauer het gebouw tot klinken met een drie manualen tellend orgel. Het was niet zijn eerste en evenmin zijn laatste instrument; Sauer stond aan de tekentafel van meer dan 1.100 orgels. Zijn ‘final great masterpiece’ hangt in de Berliner Dom, met 113 stemmen het grootste orgel dat hij ooit gebouwd heeft. In Leipzig galmt zijn grootsheid met 46 stemmen door de Michaeliskirche. Veel is niet altijd beter.

Tegen Manchester aangeplakt ontwikkelde Stockport zich in de zestiende eeuw letterlijk onder de rook van de industriële revolutie. Een kleine driehonderd jaar later zou filosoof Friedrich Engels weinig subtiel opmerken dat Stockport was verworden tot een van de stoffigste en meest ongure gaten van de wereld. Daar kwam eind negentiende eeuw rap verandering in. De stad schudde de residuen van de revolutie van zich af, bouwde musea, erfgoedattracties, mooie pleinen én een indrukwekkende kerk: de St. George’s Church.

Met een toren van 72 meter en 1.200 zitplaatsen is het een gebouw dat je niet onopgemerkt voorbijloopt. In het hart van deze kerk, vlakbij de eerste steen van het godshuis, bevindt zich een al even imposant orgel. Met zijn drie klavieren en 52 registers is het orgel een veelgebruikt instrument bij de begeleiding van samenzang, koren en concerten. Ook vandaag nog. De zwarte rookpluimen zijn verwaaid, de muziek van Stockport zal blijven resoneren.

De orgelkronieken van de Groningse Der Aa-kerk staan bol van spektakel. Een kleine geschiedenis: Toen Theodorus Faber, de eerste orgelbouwer, in 1659 overleed, liet hij een half afgebouwd orgel achter.

Zijn opvolger Andries de Mäer werd niet veel later wegens wangedrag uit de stad verbannen en diens vervanger Jacobus Galtus van Hagerbeer wist vervolgens het orgel weliswaar te voltooien, maar moest vier jaar later met lede ogen toezien hoe door een blikseminslag kerktoren plus orgel in vlammen opgingen. In 1697 was het de beurt aan Arp Schnitger. Hij bouwde een zestienvoets orgel van veertig stemmen. Maar helaas, de toren stortte in elkaar en nam in zijn val het orgel mee. Gedurende 115 jaar is er in de Der Aa-kerk van Groningen geen orgelklank vernomen, totdat in 1815 het Schnitgerorgel van de naburige Academie- of Broerkerk naar de Der Aa-kerk werd overgeplaatst. Het heeft de eeuwen overleefd. Op hoop van zegen.

Maar liefst 74 jaar werd er gebouwd aan de grootste kathedraal van Groot-Brittanië, de Liverpool Cathedral. De Anglicaanse kathedraal, die tevens de vier na grootste ter wereld is, is gelegen op de heuvel St. James’ Mount. Om die reden, en natuurlijk ook vanwege zijn hoogte van 101 meter, is de kerk vanuit de wijde omtrek te zien.

In de zuidoosthoek van het bijna tweehonderd meter lange godshuis bevindt zich de Lady Chapel. Deze bijzondere kapel was het eerste deel van het gebouw dat werd ingewijd voor de eredienst. Nog steeds vinden in de intieme Lady Chapel vieringen plaats. Met haar veel bewonderde lantaarns, fraai glas-in-loodwerk en alom geprezen akoestiek is de kapel een fijne plaats om tot rust te komen. Bij de klanken van het romantische kapelorgel, bijvoorbeeld. In de schoot van het moedergebouw.

Het was aan de edelmoedigheid van de familie Heerkens - van Sonsbeeck te danken dat de Nederlandse orgelbouwer Michaël Maarschalkerweerd in 1896 het 38 stemmen tellende orgel kon bouwen in de Onze Lieve Vrouwebasiliek van Hanzestad Zwolle. Als stille getuige van deze geste hangt bovenaan de orgelkas nog altijd het wapen van de familie.

Interessant is dat Maarschalkerweerd, die in totaal maar liefst 127 orgels bouwde, het instrument vervaardigde in een reeds bestaande, oude orgelkas. Deze is afkomstig van een orgel dat de basiliek ooit overnam van de Observantenkirche uit het Duitse Mu¨nster.

Orgelbouwer Nikolaus Brunswick bouwde destijds een barokorgel in de door kloosterlingen vervaardigde kas. Nadat uit deze kas in 1795 de laatste barokke klanken hadden geklonken, kreeg ze dankzij Maarschalkerweerd een nieuw leven in de Onze Lieve Vrouwebasiliek van Zwolle. Een romantisch leven, welteverstaan.

De Fransman Aristide Cavaillé-Coll (1811-1899) wordt wel beschouwd als de meest invloedrijke orgelbouwer van de negentiende eeuw. Niet voor niets is er een planetoïde in ons zonnestelsel naar hem vernoemd.

Kenners roemen hem vooral vanwege zijn inspanningen voor de bouw van zogenoemde symfonische orgels, waarmee de klank van afzonderlijke instrumenten en ensembles kan worden nagebootst. Zijn pijporgels zaten zo fenomenaal in elkaar, dat diverse grote componisten, zoals Charles-Marie Widor en Louis Vierne, zich erdoor lieten inspireren bij het schrijven van hun orgelsymfonieën.

In Frankrijk, maar ook daarbuiten, heeft Cavaillé-Coll de muzikale mensheid een indrukwekkend aantal orgels nagelaten. In totaal heeft hij zo’n tachtig orgels gebouwd.

Een bijzonder exemplaar herbergt de Église Notre-Dame d’Auteuil in Parijs. De 52 stemmen, waaronder talrijke tongwerken en veel 2-, 4-, 8-, 16- en 32-voets registers, vertolken in hun onderlinge samenspel de typisch Frans-symfonische klanken.

Norden is het oudste stadje van Oost-Friesland. In het hart van de stad, op wat misschien wel het grootste marktplein van Duitsland is, staat de monumentale Ludgeri Kirche. De middeleeuwse kerk werd in verschillende fasen, van de 13e tot de 15e eeuw, gebouwd in de stijl van de late gotiek.

Het eeuwenoude godshuis herbergt een kunstwerk van internationale allure. De befaamde orgelbouwer Arp Schnitger werkte tussen 1686 en 1692 aan het barokke instrument, dat met 46 registers en drie klavieren nog altijd het grootste orgel van Oost-Friesland is, en het op één na grootste Schnitger-orgel van Duitsland.

Noemenswaardig is de grondige restauratie die tussen 1981 en 1985 werd uitgevoerd door Ju¨rgen Ahrend. De oude, tonale pracht van het 17e-eeuwse instrument wist hij daarmee in volle glorie terug te brengen.

Het Silbermann-orgel in de Katholische Hofkirche van Dresden mag wel een bijzondere schat genoemd worden. Het instrument is het laatste bouwwerk van de hand van Gottfried Silbermann (1683-1753) en tevens het laatste orgel in de stad dat aan hem doet herinneren. Twee eerder door hem gebouwde orgels gingen in 1945 verloren.

De voltooiing van de bouw heeft Silbermann helaas nooit gezien; hij stierf kort voordat het instrument gereed was. Zijn leerling en medewerker Zacharias Hildebrandt rondde na Silbermanns dood de laatste werkzaamheden aan het orgel af. Het hoofdorgel van de Hofkirche telt 47 stemmen en drie klavieren.

Maar liefst 112 meter prikt hij het Utrechtse luchtruim in, de Domtoren. Met zijn eerbiedwaardige lengte mag de Domtoren twee prestigieuze titels op zijn naam schrijven: hij is de hoogste kerktoren van Nederland én het hoogste gebouw van Utrecht.

Strak tegen deze reus aan heeft zich de Domkerk gevleid, een monumentaal godshuis waarvan de eerste stenen in de der tiende eeuw werden gelegd. De Domkerk is behalve een plaats van samenkomst voor haar gemeente, een belangrijke toeristische trekpleister. Elk jaar weten zo’n 250.000 mensen de kerk te vinden.

Niet in de laatste plaats komen bezoekers naar de Domkerk vanwege het beroemde Bätzorgel, waarop elk jaar tientallen concerten worden gegeven door organisten uit binnen- en buitenland. Het drieklaviersorgel met 49 stemmen staat bekend om zijn mooie tremulanten en warme nagalm.

Het 56 stemmen tellende Hinszorgel in de Bovenkerk van Kampen is bekend bij elke organist. De talloze orgelconcerten en zangavonden bij het historische instrument hebben de generaties door een diepe muzikale indruk achtergelaten.

Ook voor talrijke internationale musici is het instrument een bron van inspiratie geweest, tot op de dag van vandaag. Ze tonen zich zonder uitzondering onder de indruk van het verpletterende uiterlijk. Ook de klankrijkdom van het in 1743 gebouwde orgel, die een brede waaier aan muzikale stijlen faciliteert, spreekt tot de verbeelding. Barokke composities komen uiteraard goed tot hun recht, maar ook symfonische orgelmuziek en de beroemde ‘Hollandse Koraalkunst’ zijn verrassend goed te registreren. Als begeleider van massale samenzang heeft het orgel zijn dienst tevens meer dan bewezen.

De beroemdheid van het orgel zit ‘m niet alleen in uiterlijk en klank. De akoestiek van het in de zestiende eeuw voltooide bedehuis zorgt voor een prachtige inbedding van het geluid: maar liefst zeven seconden verwaaien de klanken door de gotische kruisbasiliek. 

Het gebouw zelf is al evenzeer beroemd om zijn schoonheid. Vanaf de overzijde van de IJssel verheft het zich als een machtige vesting boven de stad. Wie de skyline van Kampen ziet, kan niet om de Bovenkerk heen.

In muzikaal opzicht is dat dubbel en dwars het geval: de historische rijkdom van de Hanzestad is in elke pijp van het Hinszorgel terug te horen.

In het hart van Salland ligt Raalte en in het hart van Raalte staat de Basiliek van de Heilige Kruisverheffing. Deze neogotische kerk, gebouwd in 1891 en 1892, wordt ook wel ‘de kathedraal van Salland’ genoemd. De kerk herbergt een grote muzikale schat: het drieklaviers orgel van Joseph Adema.

Het instrument, dat het op een na grootste is dat Adema bouwde, telt 43 stemmen. In 2008 werd het overgenomen van de rooms-katholieke Sint-Michaëlskerk in het centrum van Zwolle, niet te verwarren met de gelijknamige Grote of Sint-Michaëlskerk aan de Grote Markt. Het orgel had zijn diensten daar reeds tientallen jaren bewezen en verdiende daarmee, na sluiting van de kerk, een nieuw onderkomen in Raalte. Daar wordt het majestueuze orgel met haar vele strijkende registers ingezet voor concerten, maar ook als begeleidingsinstrument tijdens (doordeweekse) vieringen.

De klanken van dit orgel in Frans-symfonische stijl heeft menigeen tot tranen toe geroerd. Toen de voormalige koster in Raalte het voor het eerst hoorde, hield hij het niet droog. Hij was de eerste niet, en zal ook de laatste niet zijn. Menig organist heeft zich achter de klavieren van het Adema-orgel verwonderd over de mystieke, poëtische, soms intense en tegelijk fijnzinnige klank van het instrument.

Muziek van Franse componisten als Franck, Saint-Saëns, Guilmant, Widor en Vierne vindt in Raalte haar bestemming. Met een nagalm van zes seconden kan dit Adema-orgel zich geen betere plek wensen dan de Basiliek van de Heilige Kruisverheffing. Vele concertorganisten weten het hart van Salland te vinden – en het muzikale hart van hun luisteraars diep te raken.

De Oude Kerk Amsterdam is het oudste, nog bestaande, gebouw in onze hoofdstad. De kerk, die haar oorsprong vond in de 13e eeuw, is onlosmakelijk verbonden met een aantal van de grootste componisten en organisten die ons land heeft voortgebracht.

Eén van hen is Jan Pieterszoon Sweelinck, die van 1577 tot en met 1621 organist van de Oude Kerk was. Orgeltalenten trokken vanuit alle windstreken naar Amsterdam, om onder de ongekend populaire Sweelinck te studeren. Bij onze oosterburen leverde hem dit de treffende bijnaam ‘Der Organistenmacher’ op. Na zijn sterven werd Sweelinck in de Oude Kerk begraven.

Een andere organist die furore maakte in de Oude Kerk is Feike Asma. Tussen 1939 en 1984 gaf hij zo’n tweehonderd concerten op het Vater-Müllerorgel, dat hij ‘het indrukwekkendste barokorgel ter wereld’ noemde. Deze vele concerten hebben er, samen met talloze radio-uitzendingen, plaatopnamen én de iconische korte film Toccata, aan bijgedragen dat de naam en speelstijl van Feike Asma steevast geassocieerd worden met de Oude Kerk en het Vater-Müllerorgel. En omgekeerd.

Het zijn echter niet enkel de illustere organisten die het VaterMüllerorgel zo majestueus laten klinken. Ook de prachtige, kathedrale ruimte van de Oude Kerk draagt een steentje bij. Het grote volume en vloeroppervlak, de balans tussen lengte en breedte, het houten gewelf en de evenwichtige combinatie van materialen als glas, hout, hardsteen, pleisterwerk en de halfzachte voegen: alles komt perfect samen in het hart van Amsterdam.

Het orgel van de Church of St Matthew and St James in Liverpool, kortweg Mossley Hill Church, wordt door velen beschouwd als een instrument van wereldklasse.

Ook in Engeland zelf geldt het orgel als het neusje van de muzikale zalm. Verantwoordelijk voor die roem zijn met name twee kwaliteiten. Eén: het orgel is uitermate geschikt voor liturgische en recitatieve doeleinden. Twee: het orgel biedt eindeloze inspiratie voor koor- en samenzang.

Aan de basis van die eigenschappen staat de Britse orgelfirma Henry Willis & Sons, die tijdens de industriële revolutie op een bijzondere manier naam en faam maakte. Het geval wilde namelijk dat in dat tijdperk Britse steden zich voorzagen van imposante stadhuizen uitgerust met dito instrumenten, bij voorkeur vervaardigd door ‘Father Willis’, zoals hij vanwege zijn vergaande kennis genoemd werd.

Industriëlen kon het allemaal niet gek genoeg: ze stonden vooraan in de rij om dan weer een luxueuze zaal te doneren of een compleet orgel te schenken. Op de dynamiek van die concurrentiestrijd kon de ster van ‘Father Willis’ rijzen. Van Liverpool tot all over the world.

Precies op het internationale kruispunt van studie, onderzoek en gezondheidszorg in Manchester staat de beroemde Holy Name Church.

Aan Oxford Road, waar ook de Universiteit van Manchester is gesitueerd, stromen dagelijks duizenden studenten uit de hele wereld samen. Maar dus niet alleen om te studeren: op weekdagen zijn ze ook geregeld te vinden bij de Weekday Masses. Deze vieringen beginnen om 13.05 uur, helemaal afgestemd op het rooster van de studenten. In de hectiek van het studentenleven onderwerpen ze zich voor heel even aan plechtige rituelen, eeuwenoude hymnes en prachtige muziek, waarbij ook het karakteristieke orgel van William Hill & Sons van zich laat horen.

Het in 1870 gebouwde en door de jaren heen voortdurend gerestaureerde instrument is altijd met veel lof bejegend geweest vanwege zijn geweldige toon en draagkracht. En niet het minst door studenten zelf. In de kakofonie van alledaagse geluiden vinden zij in deze kerk, onder de klanken van dit majestueuze orgel, hun wekelijkse oase.

Zodra de manualen van het Casavant-orgel in de Trinity Episcopal Church in Greeley (VS, Colorado) worden beroerd, komen plotseling drie culturen tot klinken.

Allereerst natuurlijk de Amerikaanse: de kerk, al in de jaren zeventig van de negentiende eeuw geïnstitutionaliseerd, herbergt decennia aan geloof, hoop en liefde; een traditie die op de klanken van het orgel onvermijdelijk meedeint. 

Vervolgens de Canadese: orgelbouwer Casavant Frères is gehuisvest in Quebec. Sinds 1879, zo rond de tijd dat de Trinity Episcopal Church zijn eerste godshuis in Greeley plantte, heeft het orgelbedrijf al meer dan 3.900 orgels afgeleverd. Toen ze in 1967 het orgel in Greeley bouwden, zaten er dan ook al heel wat vlieguren op. 

En nu het toch over de orgelbouwer gaat: de broers Joseph-Claver (1855-1933) en Samuel-Marie (1859-1929), grondleggers van het bedrijf, lieten zich voordat ze zich in Canada vestigden, uitvoerig inspireren door de West-Europese orgeltraditie. Saillant detail: het orgel dat zij in Greeley bouwden, kenmerkt zich door de American Eclectic-stijl. ‘Eclectisch’ betekent dat je het beste van tradities, methodes of overtuigingen combineert in een nieuwe stijl. In Greeley komt het allemaal samen. Maar: pas als het orgel speelt, gebeurt ‘het’ ook daadwerkelijk.

De orgelkronieken van de Groningse Der Aa-kerk staan bol van spektakel. Een kleine geschiedenis: Toen Theodorus Faber, de eerste orgelbouwer, in 1659 overleed, liet hij een half afgebouwd orgel achter.

Zijn opvolger Andries de Mäer werd niet veel later wegens wangedrag uit de stad verbannen en diens vervanger Jacobus Galtus van Hagerbeer wist vervolgens het orgel weliswaar te voltooien, maar moest vier jaar later met lede ogen toezien hoe door een blikseminslag kerktoren plus orgel in vlammen opgingen. In 1697 was het de beurt aan Arp Schnitger. Hij bouwde een zestienvoets orgel van veertig stemmen. Maar helaas, de toren stortte in elkaar en nam in zijn val het orgel mee. Gedurende 115 jaar is er in de Der Aa-kerk van Groningen geen orgelklank vernomen, totdat in 1815 het Schnitgerorgel van de naburige Academie- of Broerkerk naar de Der Aa-kerk werd overgeplaatst. Het heeft de eeuwen overleefd. 

Tegen Manchester aangeplakt ontwikkelde Stockport zich in de zestiende eeuw letterlijk onder de rook van de industriële revolutie. Een kleine driehonderd jaar later zou filosoof Friedrich Engels weinig subtiel opmerken dat Stockport was verworden tot een van de stoffigste en meest ongure gaten van de wereld. Daar kwam eind negentiende eeuw rap verandering in. De stad schudde de residuen van de revolutie van zich af, bouwde musea, erfgoedattracties, mooie pleinen én een indrukwekkende kerk: de St. George’s Church.

Met een toren van 72 meter en 1.200 zitplaatsen is het een gebouw dat je niet onopgemerkt voorbijloopt. In het hart van deze kerk, vlakbij de eerste steen van het godshuis, bevindt zich een al even imposant orgel. Met zijn drie klavieren en 52 registers is het orgel een veelgebruikt instrument bij de begeleiding van samenzang, koren en concerten. Ook vandaag nog. De zwarte rookpluimen zijn verwaaid, de muziek van Stockport zal blijven resoneren.

Maar liefst 74 jaar werd er gebouwd aan de grootste kathedraal van Groot-Brittanië, de Liverpool Cathedral. De Anglicaanse kathedraal, die tevens de vier na grootste ter wereld is, is gelegen op de heuvel St. James’ Mount. Om die reden, en natuurlijk ook vanwege zijn hoogte van 101 meter, is de kerk vanuit de wijde omtrek te zien.

In de zuidoosthoek van het bijna tweehonderd meter lange godshuis bevindt zich de Lady Chapel. Deze bijzondere kapel was het eerste deel van het gebouw dat werd ingewijd voor de eredienst. Nog steeds vinden in de intieme Lady Chapel vieringen plaats. Met haar veel bewonderde lantaarns, fraai glas-in-loodwerk en alom geprezen akoestiek is de kapel een fijne plaats om tot rust te komen. Bij de klanken van het romantische kapelorgel, bijvoorbeeld. In de schoot van het moedergebouw.

Het was aan de edelmoedigheid van de familie Heerkens - van Sonsbeeck te danken dat de Nederlandse orgelbouwer Michaël Maarschalkerweerd in 1896 het 38 stemmen tellende orgel kon bouwen in de Onze Lieve Vrouwebasiliek van Hanzestad Zwolle. Als stille getuige van deze geste hangt bovenaan de orgelkas nog altijd het wapen van de familie.

Interessant is dat Maarschalkerweerd, die in totaal maar liefst 127 orgels bouwde, het instrument vervaardigde in een reeds bestaande, oude orgelkas. Deze is afkomstig van een orgel dat de basiliek ooit overnam van de Observantenkirche uit het Duitse Mu¨nster.

Orgelbouwer Nikolaus Brunswick bouwde destijds een barokorgel in de door kloosterlingen vervaardigde kas. Nadat uit deze kas in 1795 de laatste barokke klanken hadden geklonken, kreeg ze dankzij Maarschalkerweerd een nieuw leven in de Onze Lieve Vrouwebasiliek van Zwolle. Een romantisch leven, welteverstaan.