Bassnaren Vervangen

Snaren vervangen is in principe erg makkelijk, maar het is wel handig om te weten hoe dit moet. Er zitten namelijk verschillen tussen stemmechanieken en bruggen, waardoor snaren vervangen anders kan zijn op verschillende gitaren. In dit artikel bespreken we hoe de verschillende bruggen en stemmechanieken werken. Voor het vervangen van snaren heeft u wel een paar dingen nodig: een tang (voornamelijk een kniptang), een stemapparaat en natuurlijk uw nieuwe snaren. Andere dingen die u kan gebruiken zijn ook een punttang voor grip, onderhoudsspullen (als u uw snaren van de gitaar afhaalt, kan u deze namelijk beter schoonmaken. Bovendien is het de ideale mogelijkheid om uw toets te oliën. Een uitgebreide uitleg over onderhoud kunt u hier vinden) en een snarenwinder. U kunt bijvoorbeeld ook een onderhoudset kopen, zoals de Ernie Ball Toolkit. Als laatst is tijd ook belangrijk. Vooral als u voor het eerst uw snaren vervangt, is het goed om hier uw tijd voor te nemen. Wij bieden ook de service aan om dit voor u te doen. Hier kunt u ons artikel over gitaarreparaties lezen en hier vindt u ons aanvraagformulier.

WANNEER ZIJN UW SNAREN TOE AAN VERVANGING?

Over het algemeen is het de regel dat snaren om de zes maanden vervangen moeten worden. Voornamelijk gitaren die regelmatig gebruikt worden zullen ook regelmatig nieuwe snaren nodig hebben. Voor een gitarist die erg intensief en veel speelt, is eens in de drie maanden zelfs aan te raden. Daarentegen verslechteren snaren van gitaren die weinig tot nooit gebruikt worden ook redelijk snel. Dit komt omdat de snaren op dezelfde spanning blijven staan door meerdere temperaturen en klimaten, waardoor ze hun rek en dynamiek kwijtraken. Snaren die niet vaak gebruikt worden kunnen echter wel iets langer op de gitaar blijven, al is zes maanden nog steeds te adviseren. Het is ook mogelijk om de vervanging van de snaren af te laten hangen van de kwaliteit. Ten eerste zal u merken dat u nieuwe snaren nodig hebt als er één breekt. Vaak is het de hoge E-snaar, omdat deze het dunst is. Hoewel er maar één snaar breekt, is het meestal wel een teken dat alle snaren toe zijn aan vervanging. Als dezelfde snaar blijft breken, heeft u misschien een braam. Dit is vaak een scherp randje in uw topkam of brug. Als dit het geval is kunt u dit met een heel fijn schuurpapiertje glad maken, dan hoeft u alleen die ene snaar te vervangen. Breken is niet altijd hét teken van vervanging, zo breken dunne snaren of snaren onder hoge spanning natuurlijk sneller, ook met bepaalde genres of plectra kunnen de snaren eerder breken, terwijl dikke snaren en bassnaren bijna nooit breken. Dit betekent niet dat deze snaren minder vaak aan vervanging toe zijn. In dit geval kunt u beter op andere tekenen van achteruitgang focussen. Een ander teken dat uw snaren aan vervanging toe zijn is als er verkleuring plaatsvindt. Vaak ziet dit er uit als donkere plekken op de snaren, een beetje zoals op de snaren op de foto hiernaast. Dit is ook soms te voelen, als u er met uw vingers overheen gaat voelt het ruw. Dit is vaak een teken van corrosie of roest, en is een teken dat uw snaar waarschijnlijk snel zal breken. Het laatste teken is als het geluid minder helder is. Als de snaren corroderen verslechtert het geluid van de snaren ook. Als u merkt dat het geluid van uw gitaar erg dof klinkt, bent u dus ook aan nieuwe snaren toe. Andere kenmerken van verslechterde snaren zijn ook onstabiele stemming, een vieze toets en sommige gitaristen zeggen zelfs dat ze het ruiken als ze toe zijn aan nieuwe snaren. Oude stalen snaren in combinatie met zweet en huidschilvers ruiken vaak wat metaliger dan snaren die nog goed zijn. Samenvattend: de belangrijkste kenmerken zijn een dof geluid en verkleuring van de snaren. Als u het moeilijk vindt om te beslissen of uw snaren aan de kenmerken voldoen, adviseren wij u om eens per zes maanden uw snaren te vervangen. Dit is in principe hetzelfde voor nylon snaren, omdat de bassnaren van nylon snaren ook van staal zijn gemaakt. Dit betekent dat hoewel nylon snaren gemiddeld langer meegaan, de bassnaren echt regelmatig aan vervanging toe zijn. 

DE SNAREN VAN UW GITAAR AFHALEN

De eerste stap van het vervangen van uw snaren is de oude snaren van uw gitaar afhalen. Hoewel er veel verschillen zitten tussen het installeren van nieuwe snaren, is het er af halen redelijk universeel. Ten eerste is het handig om de headstock op iets te laten leunen, waardoor u er makkelijk bij kunt. U kunt hiervoor een neksteun gebruiken. De neksteun zorgt ervoor dat uw gitaar stevig blijft liggen en dat de stemmechanieken goed te bereiken zijn. Als u geen neksteun heeft, kunt u ook een platgedrukte toiletrol gebruiken. Door deze plat te drukken is de zijkant stevig en zacht genoeg om uw headstock omhoog te houden. Het is echter wel minder stevig dan een echte neksteun. De belangrijkste stap is de eerste stap: draai uw snaren significant losser. U hoeft ze niet er helemaal af te draaien, hoewel dit ook een mogelijkheid is. Met de stemmechanieken draait u uw snaren losser. Dit kan u horen door de snaar aan te slaan, en als deze steeds lager klinkt draait u deze losser. Als deze steeds hoger klinkt, draait u deze strakker, en is het de bedoeling om deze zo snel mogelijk weer losser te draaien om te voorkomen dat de hals verbuigt. Als de snaren los genoeg zitten dat deze niet echt spanning meer uitoefenen op de hals, kunt u deze met een tang knippen. Als u de snaren niet eerst losdraait en gelijk knipt, laat de spanning in één keer los waardoor de hals van uw gitaar een soort klap krijgt. Door ze eerst los te draaien, is de overgang van spanning tot geen spanning geleidelijk, wat beter is voor uw gitaar. Als u ze dan los hebt geknipt, kunt u de snaren uit de brug en de stemmechanieken halen. Als u niet weet hoe deze onderdelen werken, kunt u hieronder de verschillende werkingen van de bruggen en stemmechanieken lezen. Binnen de gitaarindustrie gaat er een soort mythe rond dat alle snaren in één keer van de gitaar af halen slecht is voor de gitaar, en dat het beter is om de snaren één voor één te veranderen. Dit is niet het geval. Het klopt dat als u de snaren er geleidelijk afdraait dat de hals iets terug kan leunen, maar als u de snaren er weer op zet draait deze weer helemaal recht. Bovendien kunt u de gitaar pas schoonmaken en de toets pas oliën als alle snaren verwijderd zijn. Wees dus niet bang om al uw snaren er in één keer er van af te halen, het kan geen kwaad voor uw gitaar.

Bruggen

BRUG MET BRUGPINNEN

De meeste akoestische basgitaren hebben een brug waarmee de snaren vastzitten met brugpinnen. Dit zijn de kleine ronde knopjes waar de snaren onder zitten. Dit systeem is ook redelijk makkelijk. Als u de pinnen er af wilt halen, is het ten eerste handig om de spanning van de snaren af te halen. Dit zorgt er niet alleen voor dat de pinnen dan makkelijker loskomen, maar voorkomt ook dat de snaar wegspringt en dat de hals geen klap krijgt omdat de spanning in één keer verdwijnt. Draai dus eerst de snaren wat losser. Soms komen de pinnen er dan al uit als u er hard aan trekt, maar vaak zitten ze daar iets te stevig voor vast. Zodoende heeft u hier en tang voor nodig. Met de tang kunt u de pinnen dan makkelijker vasthouden, waardoor het makkelijker is om deze omhoog te trekken. Als de pin er dan uitkomt, kunt u ook de oude snaar eruit halen. Er zit dan een klein rond gaatje aan de bovenkant van de brug. Uw nieuwe snaren horen een klein balletje aan het einde te hebben. Aan de onderkant van de brugpin zit een soort holle aflopende buis. Aan het einde hiervan kunt u het balletje eronder haken en de snaar dan in het holle stukje duwen. Draai de holle kant dan richting het klankgat, en duw de pin terug in het gat. Hier mag u een beetje druk op uitvoeren, maar als het bovenblad begint te buigen moet u zo snel mogelijk stoppen. De pinnen moeten zo ver mogelijk in het gat geduwd worden, maar houdt er rekening mee dat er altijd nog een klein stukje zal uitsteken, omdat daar de snaar zit. U weet dat de pin goed vast zit als u spanning op de snaar zet en deze goed vast blijft zitten. Het is niet erg als er een keertje eentje losspringt, u kunt de pin er namelijk gewoon nog een keer indrukken.

‘STRING-THROUGH’-BRUG

Deze brug komt voornamelijk voor op elektrische basgitaren. De brug is vaak van metaal gemaakt in plaats van hout, zoals op de akoestische gitaren. De ‘String-Through’-brug is de makkelijkste uit de lijst. De naam verraadt al de werking van de brug. Aan de onderkant van de brug of aan de achterkant van de gitaar zitten dan zes gaatjes. Omdat de snaren een balletje aan het uiteinde hebben, hoeft u alleen de snaren erdoorheen te rijgen, en dan zit de snaar al vast. Het balletje zorgt ervoor dat de snaar niet los kan schieten. Het kan eigenlijk niet fout. Zorg er wel voor dat de snaren goed op de zadels rusten, dit kan namelijk wel verschillen. Uw gitaar kan een aparte brug met zadels hebben of er zitten verstelbare zadels aan dezelfde brug vast. Houdt er wel rekening mee dat sommige elektrische basgitaren losse bruggen hebben, wat betekent dat als u de snaren eraf haalt, dat de brug van de gitaar af kan vallen. Zorg er dus voor dat u weet waar de brug hoort te liggen en welke kant deze op moet wijzen. Het verwijderen van snaren is dus ook erg makkelijk. Als u de snaren los hebt geknipt, hoeft u ze er alleen maar uit te trekken aan het uiteinde.

OVERIGE ELEKTRISCHE BASGITAARBRUGGEN

Er zijn een paar uitzonderingen. Deze bruggen komen niet vaak voor, maar we zullen dit als nog toelichten. Ten eerste is de Floyd Rose brug een opvallend model. Om de snaren te vervangen moet u de topkam van de gitaar afhalen. Dit zijn drie schroefjes die los kunnen worden gemaakt met een inbussleutel. Haal deze eraf, maar onthoudt de volgorde. Draai de snaren dan los. Dan kunt u aan de onderkant met een inbussleutel de snaren uit de brug draaien. U kunt standaardsnaren gebruiken, maar dan moet u wel het balletje eraf knippen. Steek het uiteinde dan in het gat, en draai met de inbussleutel het gat weer dicht. Uw snaren zitten dan vast. Als de snaren dan geïnstalleerd zijn, kunt u de topkam er weer op zetten. De andere mogelijkheid is een ‘headless’-gitaar. Dit is een gitaar zonder headstock, waardoor snaren installeren op een hele andere manier moet. De stemknoppen zitten dus bij de brug, in plaats van aan de bovenkant. Er zijn twee verschillende manieren: voor de meeste headless gitaren kunt u standaardsnaren gebruiken. U stop deze dan in het gat bij de brug en duwt hem aan, dan zitten ze vast. U zet de bovenkant dan vast bij het uiteinde en knipt deze af. De andere manier is met snaren met baluiteinden aan beide kanten. Dit is voor andere soort headless gitaren. Dan kunt u de snaar in plaats klikken aan beide kanten, en hoeft u deze alleen maar strak te draaien. Welke u nodig hebt, hangt af van uw gitaar. Deze bruggen zijn beide wat ingewikkelder, maar ook redelijk zeldzaam.

OVERIGE AKOESTISCHE BRUGGEN

Hoewel nog redelijk zeldzaam, hebben bepaalde akoestische basgitaren en ukeleles een soort ‘String-Through’-brug. Het systeem is wel iets anders dan bij een elektrische gitaar. Deze bruggen zijn ook van hout gemaakt, net zoals bij de standaard akoestische bruggen. Aan de onderkant van de brug zitten dan kleine gleuven in het hout. Als uw snaren balletjes aan het uiteinde hebben, hoeft u deze er alleen maar in te haken, waardoor ze vast zitten. Als u snaren heeft zonder uiteinden, wat het geval is met de meeste nylon snaren, moet u hier een knoopje in maken. Dit kan gewoon een standaardknoop zijn, zolang de knoop maar groot genoeg is om vast te zitten in de gleuf. Daarna werkt het systeem hetzelfde als een standaardbrug; u moet de snaren dan op de inkepingen in de brug zetten.

Stemmechanieken

STANDAARDMECHANIEKEN – VINTAGE

Dit systeem is eigenlijk altijd het geval bij basgitaren. Bij gitaren hebben de meeste stemmechanieken een string-through systeem. Bij dit systeem is in plaats van dat het gat voor de snaar door het midden van de knop gaat, zit de gat op de bovenkant van de knop. Dit betekent dat de snaar er verticaal in moet. Dit betekent dus ook dat de snaar al op maat geknipt moet worden voor dat u gaat winden. Er is een goede regel hiervoor: trek de snaar strak en knip deze twee stemmechanieken verder af dan het bedoelde mechaniek. Dit betekent dat de snaar ongeveer acht centimeter langer is dan het stemmechaniek. De volgende stap is het belangrijkst. Het gat zit dus aan de bovenkant, maar er loopt een horizontale gleuf door de bovenkant. Stop het uiteinde van de snaar verticaal in het gat en duw de rest van de snaar horizontaal door de gleuf heen. Draai dan het stemmechaniek aan waardoor de snaar strak gaat staan. Probeer ervoor te zorgen dat de snaar recht naar beneden windt. Bij de hoge snaren kan het gebeuren dat als u gaat draaien de snaar er weer uitkomt. Dit is erg vervelend, maar ook op te lossen. Dit is het makkelijkst op te lossen met een mini-tandenstoker of satéstokje. Duw deze met de snaar verticaal in het gat. Het stokje voorkomt dat de snaar er weer uitglijdt en kan er weer uit worden gehaald als de snaar gewonden is. Zorg ervoor dat de snaar om de knop naar buiten wordt gewonden in plaats van naar binnen. Probeer ook ervoor te zorgen dat als de snaar strak komt te staan, deze ook in de inkepingen van de topkam en de brug blijft zitten. Houdt een stemapparaat op uw headstock als u windt, omdat u dan rekening kan houden met de stemming. Als u bij de goede stemming aan bent gekomen, kunt u aan de volgende snaar beginnen. Het voordeel van dit systeem is dat als u klaar bent, er geen uiteinden uitsteken. De nieuwe snaren zullen nog wel een paar keer ontstemmen. Dit is normaal en komt omdat de nieuwe snaren nog wat moeten uitstrekken. Na een paar keer stemmen zou dit opgelost moeten zijn.

EN DAN?

Dan bent u klaar! Als de stemming van uw snaren klopt, de snaren correct bevestigd zijn op de brug en aan de stemmechanieken en de snaren door de inkepingen van de topkam en de brug lopen, heeft u alles perfect gedaan. Snaren vervangen is het belangrijkste onderhoudsaspect van snaarinstrumenten. Als u dit kan, kan u ook gaan experimenteren met verschillende soorten snaren, qua materialen, merken en snaardikten. Het vervangen van snaren is ook een goede gelegenheid om uw gitaar te onderhouden, met schoonmaakproducten en oliën. In dit artikel wordt beschreven hoe en waarom een gitaar onderhouden moet worden.